So, it’s not about markets, it’s the politics mate.

(Απάντηση σ’ ένα φίλο αναγνώστη στο σχόλιο που μου έκανε στο προηγούμενο post )

Καταρχήν πρέπει να σου πω ότι η οικονομική επιστήμη είναι πάνω απ’ όλα κοινωνική επιστήμη και στο επίκεντρο της έχει τον άνθρωπο. Κατά συνέπεια και εφόσον η ανθρώπινη συμπεριφορά είναι κάτι το ευμετάβλητο και φανερά πολύ ασταθές είναι επόμενο και λογικό οι κανόνες που ισχύουν κάθε φορά να μεταβάλλονται όπως μεταβάλλεται και η συμπεριφορά μας, οι συνήθειες μας και γενικότερα η περιρρέουσα ατμόσφαιρα. Οι οίκοι αξιολόγησης διοικούνται κι αυτοί από ανθρώπους οι οποίοι με τη σειρά τους επηρεάζονται από όλα τα παραπάνω. Οι αγορές δεν κάνουν τίποτα άλλο από το να ερμηνεύουν ανθρώπινες συμπεριφορές και να προεξοφλούν γεγονότα δίνοντας διάφορες τιμές γι’ αυτά. Όταν όλα έμοιαζαν ενάρετα και το σύστημα είχε τεράστια ρευστότητα, οι επενδυτικές τράπεζες, οι οίκοι αξιολόγησης, οι επενδυτές και όλα τα υπόλοιπα μέρη του συστήματος δεν είχαν λόγο να μην προεξοφλούν συνεχώς τα καλά νέα. Όλοι, λίγο ως πολύ, περίμεναν την απο-μόχλευση (deleverage) του συστήματος και την ισορροπία σε χαμηλότερα επίπεδα. Απλά έλεγαν ότι αυτή θα έρθει σε κάποια στιγμή στο μέλλον και σίγουρα θα αποτελέσει μια διόρθωση μέχρι τον επόμενο ενάρετο κύκλο. Όσο όμως αργούσε αυτή η στιγμή, κανείς δεν ήθελε να μείνει έξω από το πάρτυ, λέγοντας ότι θα σταματήσει να «πίνει» μόλις νιώσει λίγο ζαλισμένος. Δεν μπορούσε να φανταστεί ότι η λιποθυμία θα είναι ξαφνική και θα έρθει χωρίς προειδοποίηση. Όσο για τα κράτη: Τα κράτη δεν αφήνουν τους οίκους να τους πάνε όπου θέλουν. Απλά οι πολιτικοί των κρατών προσπαθούν κρυφτούν πίσω από τα δήθεν συμφέροντα των αξιολογήσεων των οίκων για να κρύψουν τις λάθος πράξεις και τις παραλείψεις τους. Αν μιλάς για τις τράπεζες, πρέπει να διαχωρίσουμε το ελληνικό πρόβλημα με το παγκόσμιο. Στην Ελλάδα οι τράπεζες κατεστράφησαν από το κράτος σε αντίθεση με τις άλλες χώρες που το κρατικό χρέος δημιουργήθηκε από αυτές. Γενικότερα , βολεύει τους πολιτικούς και δη τους Έλληνες να τα ρίχνουν όλα στις αγορές για να καλύψουν την ατολμία τους.  Πες μου, πού οι αγορές -στην περίπτωση της Ελλάδας και της Ευρωζώνης- προεξόφλησαν κάτι λάθος ή δεν βγήκαν αληθινές στις προβλέψεις τους; Πες μου, πού μας φταίνε στην αποτυχία των διαρθρωτικών αλλαγών που επιχειρούν οι Έλληνες πολιτικοί; Πώς να τιμολογήσουν σωστά μια πολιτική από την στιγμή που βλέπουν ότι τίποτα από αυτά που υποσχόμεθα δεν υλοποιείται; Όση δύναμη και να έχουν κάποιοι, οι αγορές -παγκοσμίως τουλάχιστον- είναι so deep (που λέμε εμείς οι οικονομολόγοι) που, πίστεψε με, είναι πολύ δύσκολο να χειραγωγηθούν τόσο πολύ και για τόσο μεγάλο διάστημα.  So, it’s not about markets, it’s the politics mate.